به گزارش نبض نگار: دندان عقل آخرین دندان در هر قوس فکی است، که دندان‌پزشکان به آن آسیای سوم می‌گویند. هر فردی دو دندان عقل در فک بالا و دو دندان عقل در فک پایین دارد. پس طبیعی‌ست درآوردن این دندان ها به‌لحاظ زمانی در سنین بالاتر و در بزرگسالی باشد. سن رویش این دندان بین 17 تا 25 سالگی است حتی در بعضی افراد رویش آن در سنین بالاتر اتفاق می‌افتد. درصورت پوسیدگی دندان عقل یا عفونت و یا مشکلات دیگر، دندان باید کشیده شود. کاربرد دندان عقل در جویدن غذا نیست و حتی در مواردی که مشکل یا عفونتی نیز ایجاد نکند، توصیه پزشک متخصص دهان و دندان کشیدن این دندان است، چون آن را زائد می‌دانند.
بررسی انواع دندان عقل
دندان عقل بر اساس نحوه رشد به انواع مختلفی تقسیم می‌شود.
دندان‌های عقل معمولی
دندان‌های عقل معمولی، دندانی هستند که به‌طور کامل از لثه بیرون آمده و در جای خود قرار گرفته‌اند. برخلاف دندان‌های عقل نهفته یا نیمه نهفته که اغلب مشکل‌ساز می‌شوند، دندان عقل معمولی به‌صورت مسالمت‌آمیزی در کنار سایر دندان‌ها قرار می‌گیرد و مشکلی ایجاد نمی‌کند.
نیمه نهفته
دندان عقل نیمه نهفته، دندانی است که تنها بخشی از آن از لثه بیرون آمده و باقی‌مانده آن در زیر لثه و استخوان فک قرار دارد. این وضعیت نه‌تنها ظاهر نامطلوبی ایجاد می‌کند، بلکه می‌تواند مشکلات متعددی را به همراه داشته باشد. از جمله این مشکلات می‌توان به درد، تورم، عفونت، آسیب به دندان‌های مجاور و حتی ایجاد کیست اشاره کرد.
دلیل اصلی بروز این مشکل، کمبود فضا برای رویش کامل دندان‌های عقل است. علاوه بر این، رشد دندان عقل در زاویه نامناسب و عدم دسترسی برای تمیز کردن این ناحیه از دهان نیز می‌تواند به مشکلات مرتبط با دندان عقل نیمه نهفته دامن بزند.
نهفته
دندان‌های عقل همیشه به‌راحتی رویش نمی‌کنند و ممکن است به دلایلی مانند کوچک بودن فک، موقعیت نامناسب یا ضخامت استخوان فک، زیر لثه و استخوان فک گیر کرده و به‌صورت نهفته باقی بمانند.
این دندان‌های نهفته می‌توانند مشکلات متعددی از جمله درد، تورم، عفونت، آسیب به دندان‌های مجاور، ایجاد کیست و حتی مشکلاتی در مفصل فک را ایجاد کنند. از این رو، توصیه می‌شود که دندان عقل نهفته قبل از ایجاد مشکلات جدی، کشیده تا از بروز عوارض جانبی جلوگیری شود.
چرا دندان عقل داریم؟
اگر دندان عقل در موقعیت مناسب خود رشد کند، می‌تواند در پشت دهان شما پشتیبانی ایجاد کند و استخوان فک شما را حفظ کند. اما به طور کلی، ما واقعاً به دندان عقل خود نیازی نداریم. در واقع، اکثر ارائه دهندگان خدمات درمانی آنها را وستیجیال می‌دانند. این بدان معناست که آنها در یک مقطع زمانی هدفی را دنبال می‌کردند، اما دیگر اینطور نیست.
رژیم غذایی اولیه اجداد ما شامل بسیاری از گیاهان خام، آجیل‌های سخت و گوشت‌های سفت بود - و دندان عقل برای آسیاب کردن این غذاها برای هضم مناسب ضروری بود. امروزه، آماده‌سازی غذا و ظروف غذاخوری مدرن، نیاز ما به دندان عقل را از بین برده است. همانطور که به این تغییرات غذایی عادت کردیم، بدن ما برخی تغییرات تکاملی کوچک را پشت سر گذاشت. به عنوان مثال، فک‌های ما کوچکتر شدند. به همین دلیل است که بسیاری از افراد فضای کافی در دهان خود برای رشد دندان عقل خود ندارند.
دندان عقل من در کجا قرار دارد؟
دندان عقل در انتهای دهان شما، درست پشت دندان آسیاب دوم شما رشد می‌کند. افرادی که هر چهار دندان عقل دارند، در هر ربع دهان یکی دارند - بالا سمت چپ، پایین سمت چپ، بالا سمت راست و پایین سمت راست.
چند دندان عقل دارید؟
یک مطالعه تحقیقاتی نشان داد که حدود 53٪ از جمعیت عمومی حداقل یک دندان عقل دارند. اما برخی افراد هرگز دندان عقل درنمی‌آورند.
دندان عقل چه شکلی است؟
دندان عقل شبیه هر دندان آسیای دیگری است. اکثر آنها دو تا سه ریشه دارند، اما برخی می‌توانند چهار ریشه داشته باشند.
شکل ریشه‌ها می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. اغلب، ریشه‌ها به هم جوش می‌خورند و ظاهری یک ریشه بزرگ مخروطی شکل ایجاد می‌کنند. در موارد دیگر، ریشه‌ها می‌توانند در جهات مختلف پیچ خورده یا پخش شوند.
دندان‌های عقل چه زمانی درمی‌آیند؟
دندان‌های عقل شما معمولاً بین 17 تا 25 سالگی درمی‌آیند (رشد می‌کنند). اما به خاطر داشته باشید، ممکن است وقتی به دهان خود نگاه می‌کنید، دندان‌های عقل کاملاً نهفته را نبینید.
اولین علائم در آمدن دندان عقل
اگر دندان عقل در حال در آمدن دارید، چند علامت و نشانه آشکار وجود دارد. ممکن است متوجه موارد زیر شوید:
قرمزی یا تورم در لثه‌ها، پشت آخرین دندان‌های آسیای شما.
درد یا حساسیت فک. درد صورت، به دلیل فشار دندان عقل به اعصاب.
مشکل در باز و بسته کردن دهان: در برخی موارد، رویش دندان‌های عقل باعث مشکل در باز و بسته کردن دهان می‌شود.
بد طعم شدن دهان. تجمع باکتری‌ها در اطراف دندان‌های عقل نهفته یا نیمه نهفته می‌تواند باعث بد طعم شدن دهان شود.
بوی بد دهان. عفونت ناشی از دندان عقل باعث بوی بد دهان می‌شود.
تب. در برخی مواقع رویش دندان عقل همراه با تب است.
پری‌کورونیت. گاهی اوقات، لثه روی دندان، به‌طور کامل باز نشده و باعث ایجاد یک لبه لثه‌ای می‌شود که می‌تواند محل تجمع باکتری‌ها و ایجاد عفونت باشد. این وضعیت پری‌کورونیت نام دارد.
لکه‌های سفید پشت آخرین دندان‌های آسیاب. این لکه‌ها احتمالاً بالای دندان‌های جدید شما هستند که از لثه بیرون می‌زنند.
چه شرایطی بر دندان عقل تأثیر می‌گذارند؟
برخی افراد به دلیل دندان عقل نهفته یا دندان عقلی که به درستی رویش نیافته است، دچار عوارض می‌شوند. این عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشد:
درد دندان عقل.
عفونت.
پوسیدگی.
بیماری لثه.
آسیب به دندان‌های مجاور.
کیست.
تومور.
درمان‌های رایج برای عوارض دندان عقل چیست؟
رایج‌ترین درمان، کشیدن دندان عقل است. دندانپزشک یا جراح دهان معمولاً این عمل را در مطب خود و در حالی که شما تحت آرام‌بخش هستید انجام می‌دهد. اما در صورت لزوم، جراح می‌تواند آنها را تحت بیهوشی عمومی در بیمارستان نیز خارج کند.
افراد در هر سنی می‌توانند دندان عقل خود را بکشند. اما برای جلوگیری از عوارض سلامت دهان و دندان در آینده، بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند دندان عقل خود را در اواخر نوجوانی یا اوایل دهه 20 زندگی خود بکشند.
برخلاف سایر دندان‌ها، دندان عقل قدرت گاز گرفتن یا جویدن زیادی ندارد. بنابراین، پس از کشیدن آنها توسط پزشک، نیازی به جایگزینی آنها نیست.
علت‌های کشیدن دندان عقل
مشکلاتی که دندان عقل ایجاد می‌کند علاوه بر درد موارد زیادی است .
درد: با دندان عقل چند نوع درد دندان تجربه می‌شود. دردی که با رشد دندان و تلاش برای خارج شدن از لثه فرد را آزار می‌دهد. یا مثلا زمانی که دندان کامل رشده کرده باشد و درد هم نداشته باشد، ولی دچار پوسیدگی می‌شود و درد پوسیدگی و تخریب عصب بیمار را اذیت می‌کند.
عفونت دندان عقل: راه‌های درمان خانگی برای کنترل عفونت و حتی مراجعه به پزشک و مصرف آنتی بیوتیک را بیان کردیم. اما وقتی عفونت دندان زیاد باشد یا کنترل آن سخت باشد نیازی به تحمل مشقت آن هم برای آن وجود ندارد و یکی از ساده ترین راه‌ها کشیدن دندان است.
ارتودنسی: اصولا ارتودنسی برای ترمیم دندان‌های که در اثر فشار و یا عوامل دیگر کج و زاویه‌دار رشده کرده‌اند انجام می‌شود. پس برای فراهم کردن فضا برای صاف شدن این دندان‌ها لازم است دندان‌های عقل از جای خود خارج شوند و فضای بیشتری برای سایر دندان‌ها ایجاد شود.
پروتز‌های دندانی: وقتی به جای دندان‌های دیگر به جز دندان عقل می‌خواهیم کاشت ریشه انجام دهیم، باقی ماندن دندان عقل دیگر ضرورتی ندارد.
تومور دهانی: در افرادی که مبتلا به تومورهای دهانی باشند و قصد شروع رادیوتراپی داشته باشند اولین اقدام خارج کردن دندان عقل است.
آسیب‌های فیزیکی به دندان: در مواردی هنگام ترمیم دندان‌های آسیای دوم ممکن است فشاری به دندان عقل وارد شود و تاج آن را بشکند یا در اثر پوسیدگی فقط ریشه باقی مانده باشد، در این مورد هم توصیه دندان‌پزشکان کشیدن آن است.
عوارض کشیدن دندان عقل
کشیدن دندان عقل معمولا عوارضی ایجاد نمی‌کند و آن‌چه هم رخ می‌دهد موقتی و قابل درمان است. حفره‌ای که بعد از کشیدن دندان ایجاد می‌شود خشک و دردناک می‌شود و یا اگر در آن غذا گیر کند یا باکتری تجمع پیدا کند ممکن است دچار عفونت در لثه شود. همچنین ممکن است موقع کشیدن دندان به دندان‌های دیگر یا فک آسیبی وارد شود.
مراقبت‌های بعد از کشیدن دندان عقل
پس از جراحی و کشیدن دندان عقل، مراقبت‌های مناسب نقش مهمی در بهبود سریع و بدون عارضه ایفا می‌کند.
باند گاز: باند گاز را به مدت 30 تا 45 دقیقه در محل جراحی قرار دهید تا خونریزی متوقف شود. در صورت نیاز، می‌توانید از یک باند گاز تمیز دیگر استفاده کنید.
یخ: برای کاهش تورم، هر 20 دقیقه یک بار به مدت 15 دقیقه یک کمپرس یخ روی گونه خود قرار دهید.
داروهای تجویزی: داروهای مسکن و آنتی‌بیوتیک (در صورت تجویز) را طبق دستور دندانپزشک مصرف کنید.
استراحت کافی: در روزهای اول پس از جراحی، استراحت و از فعالیت‌های سنگین خودداری کنید.
تغذیه مناسب: در روزهای اول، غذاهای نرم و مایع مانند سوپ، ماست و پوره سیب‌زمینی مصرف کنید. از خوردن غذاهای سفت، داغ و تند خودداری نمایید.
بهداشت دهان و دندان: 24 ساعت پس از جراحی، به آرامی دهان خود را با آب نمک غرغره کنید. از مسواک زدن مستقیم روی محل جراحی خودداری نمایید.
نکشیدن سیگار: سیگار کشیدن روند بهبودی را کند می‌کند و خطر عفونت را افزایش می‌دهد.
اجتناب از مکیدن: از مکیدن نی، سیگار و آبنبات خودداری کنید؛ زیرا ممکن است باعث شل‌شدن لخته خون شود.
مراجعه به دندانپزشک: در صورت بروز هرگونه مشکلی مانند خونریزی، درد، تورم شدید، تب یا عفونت، فوراً به دندانپزشک مراجعه کنید.
چگونه می‌توانم از دندان عقل خود مراقبت کنم؟
اگر هنوز دندان عقل خود را دارید، دندانپزشک شما آنها را در معاینات روتین بررسی می‌کند تا از سالم بودن آنها مطمئن شود. علاوه بر مراجعه منظم به دندانپزشک، باید:
دندان‌های خود را دو تا سه بار در روز مسواک بزنید. دسترسی به سطوح پشتی دندان‌های عقل می‌تواند دشوار باشد. وقت بگذارید و مطمئن شوید که تمام نواحی دور از دسترس را تمیز می‌کنید.
روزی یک بار دندان‌های خود را نخ دندان بکشید. از نخ دندان برای تمیز کردن بین دندان‌های خود استفاده کنید. برای نواحی دور از دسترس، می‌توانید از خلال دندان یا مسواک‌های بین دندانی (برس‌های ریز که بین دندان‌های شما قرار می‌گیرند) نیز استفاده کنید.
از دهانشویه ضد باکتری استفاده کنید. مطمئن شوید که بدون الکل است. این به کاهش خطر خشکی دهان کمک می‌کند.
سوالات متداول
آیا باید دندان عقل خود را بکشید؟
خیر، لازم نیست آنها را بکشید مگر اینکه باعث ایجاد مشکل شوند. در واقع، در برخی موارد، نگه داشتن دندان عقل مزایایی دارد. برای اینکه بفهمید آیا باید دندان عقل خود را نگه دارید یا خیر، با دندانپزشک خود صحبت کنید.
آیا نداشتن و عدم رویش دندان عقل غیرطبیعی است؟
همه دندان عقل ندارند. برخی افراد آنها را درمی‌آورند و برخی دیگر نه. هر دو نوعی از حالت طبیعی هستند.
آیا دندان عقل می‌تواند دوباره رشد کند؟
خیر. اگر دندان عقل را بکشید، دیگر نمی‌تواند رشد کند.
منبع:
https://my.clevelandclinic.org/
https://noorbakhshdds.com/
https://www.paziresh24.com/
0 دیدگاه